تنوع و ساختار ژنتیکی بنه (pistacia atlantica desf) با استفاده از مورفولوژی برگ، پروتئین های ذخیره ای بذر و آزمون نتاج در سه جمعیت زاگرس شمالی

پسته وحشی یکی از گونه های مهم منطقه رویشی زاگرس محسوب می شود که در مشجر کردن مناطق خشک و نیمه خشک، حفاظت آب و خاک نقش بسزایی دارد. با این وجود رویشگاه های این گونه ارزشمند مورد تهدید بوده لذا شناخت کافی از تنوع ژنتیکی جمعیت های موجود می تواند گامی موثر در توسعه و ترمیم رویشگاه های این گونه باشد. این تحقیق شامل دو بخش کلی می باشد در بخش اول، با استفاده از صفات مورفولوژی، میکرومورفولوژی، آناتومی برگ و الکتروفورز پروتئین های ذخیره ای بذر علاوه بر تنوع درون و بین جمعیتی پسته وحشی، اختلاف بین درختان نر و ماده نیز بررسی شده است و در بخش دوم علاوه بر مطالعه تنوع ژنتیکی، ساختار ژنتیکی، اجزای ژنتیکی واریانس و وراثت پذیری نیز با استفاده از آزمون نتاج، مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور سه جمعیت پسته وحشی (pistacia atlantica desf.) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که از نظر صفات مورفولوژی و تشریحی برگ در بین دو جنس نر و ماده اختلافی مشاهده نشد ولی تعداد کلروپلاست با جنسیت در این گونه ارتباط داشت. به طوری که تعداد بیشتر در درختان ماده می تواند به دلیل صرف انرژی بیشتر برای تولید مثل باشد. پروتئین های ذخیره ای بذر با محدوده وزنی 4/18 تا 25 کیلو دالتون توانستند تا حدودی جمعیت های مورد بررسی را از یکدیگر جدا کنند. بر اساس آزمون نتاج کلیه صفات مهم رویشی نهال ها با ابعاد درخت، اندازه و وزن بذر و غلظت پروتئین ذخیره ای بذر همبستگی معنی دار داشتند و بیشترین میزان وراثت پذیری به ارتفاع مربوط می شد که می تواند به عنوان شاخصی برای انتخاب زود هنگام در نظر گرفته شود. معنی دار بودن اثر ژنوتیپ برای صفات ارتفاع و قطر و وراثت پذیری بالای این صفات نشانگر این است که عملیات اصلاحی در این گونه قابل اجراست و با انتخاب ژنوتیپ های برتر می توان بازده جنگلکاری با این گونه را افزایش داد.